ایران معاصر ـ آرامگاه کمال الملک ـ هوشنگ سیحون

سیحون همزمان با طرح آرامگاه خیام, طرح بازسازی و مرمت آرامگاه عطار و طرح بنای جدید آرامگاه کمال الملک را به انجمن آثار ملی, تعهد کرد, طرح مقبره خیام و بازسازی مقبره عطار و طرح بنای آرامگاه کمال الملک را به صورت کامل برا اجرا به انجمن آثار ملی تحویل دهد.

سیحون متعهد شد, طرح مقبره کمال الملک را ظرف دو ماه تهیه کند و به عنوان ناظر انجمن آثار ملی, کار نظارت پروژه را نیز بر عهده گیرد. کار در سال 1338 خورشیدی, به شرکت کا.ژ.ت. واگذار شد و پی سازی آرامگاه, نصب استخان بندی آهنی و کاشی کاری بنا,تهیه و نصب سنگ مزار و نقش برجسته نیم تنه ی سنگی کمال الملک, کار ابوالحسن صدیقی و احداث دو حوض در محوطه مقبره انجام گرفت و در اسفند ماه 1342 خورشیدی, رسما گشایش یافت.

تصاویری از پیچیدگی های معماری ایران از نگاه محمدرضا گنجی

نقوش پر پیچ و خم سنتی در سراسر فرهنگ خاورمیانه، غالبا بسیار پیچیده اند و ترکیبی کم نظیر از جزئیات و هم نشینی اجزا را نمایش می دهند. عبادتگاه های مذهبی با رنگ هایی گوناگون و تزئینت غنی خود بر روی دیوارها و سقف، فضاهای داخلی آراسته ای را ایجاد می کنند، که هر بازدیدکننده ای را مسحور خود می سازد.

محمدرضا دومیری گنجی، یک دانشجوی شمالی از ایران، از این ساختارهای مقدس عکس گرفته و با مجموعه ای عکس پانوراما، عمق این وسعت گستره ی شگفت انگیز معماری را در تصاویری منفرد آشکار نموده است. گنبدهای مرتفع مساجد با طرح هایی مواج به رنگ های آبی و زرد، حکاکی و نقاشی شده اند؛ گل هایی ساخته شده از موزاییک، خطوط کف و دیوارها را تشکیل می دهند و نور از میان شیشه های رنگی، سایه روشن هایی منحصر بفرد را به فضاهای داخلی ارمغان می آورند.

ایران معاصر ـ ساختمان مرکزی میراث فرهنگی

مجموعه ساختمان مرکزی میراث فرهنگی، مشتمل بر ساختمان اصلی، سالن اجتماعات و ساختمان چایخانه، با زیربنای 14000 متر مربع در سایتی به مساحت 30000 متر مربع در تهران ساخته شد.

این مجموعه در گوشه ی شمال شرفی بستر طرح استقرار یافته، و بافی زمین به پارکینگ اختصاص داده شده است. ورودی اصلی ساختمان به شکل حیاطی که نسبت به خیابان شمالی به اندازه یک طبقه پایین نشسته طراحی شده است و دسترسی دیگری نیز از همین جبهه به ساختمان وجود دارد که به سردر هال زری بافی معروف است. ورودی های دیگری که در شمال قرار دارند، ورودی های سواره و خدماتی محسوب می شوند. ساختمان های مجموعه سازمان میراث فرهنگی، بناهایی حداکثر سه طبقه با نمای آجری اند که در میان حیاط های متعدد استقرار یافته و نسبت به یکدیگر پس و پیش می نشینند.

بر بالای این احجام آجری، سقف های گنبدی و نورگیرهای شیشه ای متعددی دیده می شود. پس و پیش نشستن احجام نسبت به یکدیگر موجب می شود که ساختمان تکه تکه، و همچون بخشی از بافت شهری به نظر آید. ردیف نورگیرهای ممتد بخش میانی (راسته ی بازارچه) ، وسقف های مدور کوچک و بزرگی که امتداد آنها را قطع می کنند، حالت بافت گونه ی بنا را تشدید می سازند. نظم و ریتم قوی نورگیرها و سقف ها همچون شیرازع ای تکه های مختلف ساختمان را به هم می دوزد و موجب انسجام آن ها می شود. استفاده از آجر در تمامی سطوح نماها مجموعه را تک مصالحی و تک رنگ می کند، این امر ضمن آنکه موجب انسجام سیمای بیرونی مجموعه می گردد، خاطره ی بناهای سنتی را نیز در مخاطب بیدار می کند. عامل دیگر برای یکپارچگی سیمای بیرونی این بنا، طرح نماهای آن با زبانی نسبتا واحد و لحنی ثابت است. طراح معدودی عناصر مشخص و تعریف خلق شده را به مثابه تک واژه های طرح بر می گزیند، سپس با ترکیب آنها عباراتی را تحت قواعدی مشخص خلق می کند و در نهایت تمامی داستان نما را با استفاده از همین عبارات و واژگان آشنا به پایان می رساند.